Oorsprong en authentieke keukens

Bakermat China
Tofu gaat al eeuwen mee, en tegenwoordig mag de sojaboon zich de belangrijkste peulvrucht ter wereld noemen. De precieze oorsprong van tofu is echter niet eenduidig. Het feit dat tofu maken lijkt op kaas maken, maakt het aannemelijk dat tofu maken afgekeken is van kaas maken en dat de oorsprong ligt bij de Mongolen. Maar er is ook een legende dat koning Liu An uit de Chinese Han-dynastie tofu uitvond in de tweede eeuw voor Christus. Chinese geschiedkundigen zijn het er echter over eens dat tofu pas in de 10e eeuw na Christus gemeengoed werd. Het waren vooral boeddhistische landen die tofu omarmden als alternatief voor vlees.

Japan
Wat zeker is, is dat tofu al vroeg in Japan arriveerde, maar pas in de 17e, 18e eeuw werd het een enorme hit, en dan vooral de zachtere variant. Het ‘witte wonder’ is daar nu niet meer weg te denken uit het menu. Elk Japans gerecht kent z’n eigen soort tofu. In ieder dorp vind je wel een tofu-shop waar elke dag verse sojamelk en tofu bereid worden.

Korea
Ook in Korea was tofu al vroeg een belangrijk voedingsmiddel. Vanaf de 15e eeuw is het gebruik van dubu – Koreaans voor tofu – in Korea wijdverbreid, het werd en wordt voornamelijk door boeddhistische monniken in tempels bereid.

Vietnam
Dit is het enige land in Zuidoost-Azië waar veel tofu wordt gegeten (Vietnam was van 111 voor Christus tot 939 na Christus een kolonie van China). Tofu – dau pu of dauhu in het Vietnamees – wordt daar op de Chinese manier klaargemaakt, al vind je er ook tal van vegetarische gerechten op basis van tofu. Er is zelfs namaakvlees en namaakvissaus op basis van tofu. 

Thailand
In Thailand kwam de bevolking pas vanaf de jaren dertig van de vorige eeuw in aanraking met tofu, toen de Chinezen werden geaccepteerd en er aandacht kwam voor Chinees voedsel. In Thailand wordt tofu nog steeds vooral verwerkt in Chinese gerechten, maar je komt het ook tegen in vegetarische Thaise curry’s of gefrituurd en geserveerd met een saus.

Singapore en Maleisië
In landen als Singapore en Maleisië, multiculturele en een multireligieuze samenlevingen, wordt tofu wel gebruikt, maar niet als hoofdingrediënt. De bevolking is dol op gevulde tofuzakjes.

Myanmar
Het vroegere Birma is een echt tofu-land, alleen wordt tofu daar niet van sojabonen gemaakt, maar van kikkererwtenmeel, water, zout en kurkuma, die bereid wordt als polenta (maïspap). Als de pap in de koelkast stevig is geworden, kun je er blokjes van snijden die als tofu worden klaargemaakt.

India
India was een laatkomer op het gebied van tofu. Het duurde tot eind vorige eeuw voordat tofu daar geaccepteerd werd. De reden hiervoor is een religieuze: in India wordt veel paneer gegeten. Dit wordt op dezelfde manier gemaakt als tofu, maar dan met melk van de heilige koe. Door het gebruik van die melk had paneer een hogere status dan tofu en die kon je niet zomaar vervangen. Dit veranderde toen in 1985 tofu in een vegetarisch kookboek naar voren werd geschoven als gezond alternatief voor paneer.

Indonesië
In Indonesië kreeg tofu voet aan de grond door de handel in specerijen. Tofu heet daar tahoe en is helemaal ingeburgerd, al heeft het overgrote deel van de moslims een voorkeur voor tempeh. Tempeh is een soort koek van geperste, gefermenteerde sojabonen en is al eeuwenlang dé manier waarop sojabonen en ook wel andere bonen in Indonesië werden en worden verwerkt. De Indische gerechten met tofu zijn vaak pittig en zo leerden ook onze voorouders die in Indonesië woonden tahoe kennen.

Nederland
In Nederland kenden we tofu onder de naam tahoe uit de Indonesische keuken en dan vooral als tahoe goreng – gebakken tahoe in een pittige sambalsaus – een van de gerechtjes van een klassieke rijsttafel. Echt bekend werd tofu pas in de jaren zeventig van de vorige eeuw, als vervanger voor vlees. Toen veranderde, onder invloed van de Japanse keuken, de naam tahoe in die van tofu.

Tofu in de wereld van nu
Het duurde tot in het begin van de jaren zeventig van de vorige eeuw tot de rest van de wereld echt met tofu kennismaakte. Dit kwam door de belangstelling van popsterren als John Lennon voor het boeddhisme en de vegetarische levensstijl die daarbij hoorde. De hippies volgden en ontdekten tofu als volwaardig alternatief voor vlees. Als eersten gebruikten zij tofu in westerse gerechten. Met het verdwijnen van de hippies en hun bijpassende levensstijl degradeerde tofu tot het eind van de 20e eeuw tot een product dat in de westerse wereld alleen nog werd gebruikt door vegetariërs en veganisten. Pas aan het begin van de 21e eeuw kwam de belangstelling voor tofu als duurzame eiwitbron en daarmee als perfect plantaardig alternatief voor dierlijke eiwitten terug. Inmiddels is tofu erkend als volwaardig eiwitproduct en heel populair onder de Millennials (Generatie Y). Niet in de laatste plaats omdat tofu zo veelzijdig is en zo veel culinaire mogelijkheden biedt. Tofu is van een typisch Aziatisch ingrediënt een wereldingrediënt geworden en een trending topic op social media. De beste artikelen, recepten en tips van over de hele wereld vind je hier.